1789 - Fransız İhtilali

1789 yılı, dünya tarihinin en önemli kırılma noktalarından biri olan Fransız İhtilali'nin başladığı yıldır. Bu ihtilal, sadece Fransa’yı değil, tüm dünyayı derinden etkilemiş, modern demokrasinin temellerini atmış ve mutlak monarşilerin sonunu getirmiştir.

Fransız İhtilali, eşitlik, özgürlük ve kardeşlik (Liberté, Égalité, Fraternité) gibi kavramları ön plana çıkararak ulus devlet anlayışını güçlendirmiş, insan hakları fikrini yaygınlaştırmış ve Avrupa’da büyük değişimlere neden olmuştur.

Bu ihtilal olmasaydı, günümüz demokrasileri, anayasal sistemler ve vatandaş hakları büyük ölçüde farklı olabilirdi.

Peki, Fransız İhtilali neden çıktı, nasıl gelişti ve dünyaya nasıl bir etki bıraktı?

Ellerinde bayraklar, meşaleler ve silahlar taşıyan öfkeli kalabalık: Çoğunlukla işçiler, köylüler ve burjuva sınıfından insanlar.
Bağımsızlık ve özgürlük talep eden pankartlar: "Liberté, Égalité, Fraternité" (Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik) yazıları görülebilir.
Kadınlar ve erkekler birlikte barikatlar kuruyor: Devrimin en güçlü figürlerinden biri olan Marianne gibi kadın liderler ön planda olabilir.

İhtilalin Nedenleri

Fransız İhtilali’nin patlak vermesinin birden fazla nedeni vardı. Bu nedenleri ekonomik, sosyal ve siyasi olarak üç ana başlıkta inceleyebiliriz.

1. Ekonomik Nedenler

yüzyılın sonlarına doğru, Fransa büyük bir ekonomik kriz içindeydi.

Kral XVI. Louis'nin ve sarayın aşırı harcamaları, devlet hazinesini boşaltmıştı.
Amerikan Bağımsızlık Savaşı’na verilen destek, Fransız ekonomisini iyice zayıflatmıştı.
Vergi yükü, soylular ve din adamları yerine sadece halkın (köylüler ve burjuvalar) omuzlarına yüklenmişti.

Bu nedenle, halk giderek daha fazla yoksullaşıyor ve vergi sistemine karşı büyük bir öfke duyuyordu.

2. Sosyal Nedenler

Fransa’da halk, üç sınıfa (etkili olduğu sistem: “Üçlü Toplum Yapısı” veya “Üçlü Tabaka Sistemi”) ayrılmıştı:

Birinci Sınıf (Ruhban Sınıfı - Din Adamları)
İkinci Sınıf (Soylular - Aristokratlar)
Üçüncü Sınıf (Burjuvalar, Köylüler ve İşçiler)

Birinci ve İkinci sınıflar (din adamları ve soylular), vergi vermezken tüm ekonomik yük Üçüncü Sınıf'ın üzerindeydi. Bu durum büyük bir eşitsizlik ve adaletsizlik yaratıyordu.

Özellikle, burjuvalar (orta sınıf) ekonomik olarak güçlenmişti ancak siyasi haklardan tamamen yoksundular. Bu durum, onların monarşiye karşı gelmesine neden oldu.

3. Siyasi Nedenler

Fransa, mutlak monarşi ile yönetiliyordu.

Kral XVI. Louis, bütün gücü elinde tutuyordu ve halkın hiçbir siyasi söz hakkı yoktu.
Soylular ve ruhban sınıfı, ayrıcalıklı konumlarını koruyordu ve değişime karşıydı.
Aydınlanma düşünürleri (Voltaire, Rousseau, Montesquieu) eşitlik, özgürlük ve halkın yönetimde söz sahibi olması gerektiğini savunuyordu.

Bu fikirler, halkın krala karşı ayaklanmasını hızlandırdı.

İhtilalin Başlaması

1789 yılına gelindiğinde, Fransa artık büyük bir patlamaya hazır hale gelmişti.

1. Etap: 1789 - Genel Meclis’in Toplanması

Fransa Kralı XVI. Louis, ekonomik krizi çözmek için uzun yıllar sonra ilk kez “Genel Meclis”i topladı. Ancak, Üçüncü Sınıf (burjuvalar ve köylüler) bu toplantıda da eşit temsil hakkı alamadı.

Bunun üzerine, Üçüncü Sınıf kendi meclisini kurarak "Milli Meclis" adını verdi ve anayasa yapmak için toplandıklarını ilan etti.

2. Etap: Bastille Baskını (14 Temmuz 1789)

Halk, siyasi ve ekonomik baskıya karşı ayaklanarak 14 Temmuz 1789'da Paris’teki Bastille Hapishanesi’ne saldırdı.

Bastille, krallığın baskıcı yönetiminin bir simgesi olarak görülüyordu.
Halk, hapishaneyi basarak buradaki mahkumları serbest bıraktı ve silahlandı.

Bu olay, Fransız İhtilali’nin resmi başlangıcı olarak kabul edilir ve bugün Fransa’nın ulusal günü olarak kutlanmaktadır.

3. Etap: İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (26 Ağustos 1789)

İhtilalin ardından, Fransız Devrimcileri tarafından "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi" kabul edildi.

Bu bildirge, demokrasi ve insan hakları açısından büyük bir dönüm noktası oldu. İçeriğinde şu temel prensipler yer aldı:

Bütün insanlar özgür ve eşittir.
Herkesin kanun önünde eşit hakları vardır.
Halk, kendi yöneticilerini seçme hakkına sahiptir.
Özgürlük, güvenlik ve mülkiyet herkes için temel haklardır.

Bu bildirge, günümüz demokrasilerinin temel taşlarından biri olarak kabul edilir.

4. Etap: Monarşinin Yıkılması ve Kralın İdamı

İhtilal büyüdükçe, halk monarşiyi tamamen ortadan kaldırmak istedi.

1792’de Fransa Cumhuriyet ilan edildi.
1793’te Kral XVI. Louis ve Kraliçe Marie Antoinette, giyotinle idam edildi.
Böylece mutlak monarşi sona erdi ve Fransa’da cumhuriyet dönemi başladı.

Kalın taş duvarlı ve kuleleri olan bir hapishane: Fransız halkının monarşinin sembolü olarak gördüğü yer.
İsyancıların Bastille’i basması: Büyük bir kalabalık, kalın duvarları aşmaya ve içerideki mahkumları serbest bırakmaya çalışıyor olabilir.
Binalardan yükselen duman ve alevler: Şehirde devrim ateşinin yayılmasını simgeliyor olabilir.

Fransız İhtilali’nin Sonuçları

Fransız İhtilali’nin etkileri, sadece Fransa ile sınırlı kalmadı, tüm dünyaya yayıldı.

1. Monarşilerin Zayıflaması

Avrupa’daki diğer mutlak monarşiler de sarsıldı.
İngiltere ve İspanya gibi ülkelerde demokratik reformlar başladı.

2. Ulus Devletlerin Ortaya Çıkışı

Feodal sistem tamamen ortadan kalktı.
Modern ulus devlet anlayışı güçlendi.

3. İnsan Hakları ve Demokrasi Anlayışının Yayılması

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi, tüm dünyada özgürlükçü hareketleri teşvik etti.
ABD Anayasası ve diğer ülkelerin hukuk sistemleri bu fikirlerden etkilendi.

4. Napolyon’un Yükselişi

İhtilalin ardından Fransa’da iç savaş ve kaos yaşandı.
Napolyon Bonapart, 1799’da iktidarı ele geçirerek yeni bir düzen kurdu.

Sonuç

Fransız İhtilali, modern demokrasinin doğuşunu sağlayan en büyük devrimlerden biridir.

Eğer bu ihtilal olmasaydı, bugünkü özgürlük, eşitlik ve insan hakları kavramları bu kadar güçlü olmayabilirdi.

Peki, Fransız İhtilali olmasaydı dünya nasıl bir yer olurdu? 🤔